غرش کامیون‌ها در آشوراده

طرح گردشگری آشوراده از همان چند سال پیش و ابتدای مطرح شدن، با واکنش‌ها و مخالفت‌های زیادی همراه بود؛ از یک سو متولیان گردشگری با تاکید بر درآمدزا بودن و توریستی کردن جزیره، روی اجرای طرح اصرار داشتند و از سوی دیگر مخالفت‌های کارشناسان و سازمان محیط زیست مانع تصویب طرح می‌شد؛ اما درنهایت و متاسفانه مثل بسیاری دیگر از طرح‌های غیرکارشناسی شده کشورمان، زور بخش خصوصی و متولیان گردشگری! و موافقان اجرای طرح چربید و سازمان محیط زیست تسلیم شد
آشوراده

جام جم:

روزی که اجرای طرح گردشگری در جزیره خلوت و زیبای آشوراده به تصویب رسید؛ همان جزیره بکری که هنوز دست تخریبگر آدمی به زیستگاه فوک خزری و پناهگاه حیات وحشش نرسیده و آسمان پرندگانش را ناامن نکرده، فعالان و دوستداران محیط زیستی جزیره فکر چنین روزی را می‌کردند. فکر روزی که یک طرح ساده گردشگری! به طرحی عظیم و مخرب تبدیل شود و اولین نشانه‌اش هم سروصدای ماشین‌های سنگین در جزیره باشد که به عنوان اولین گام و برای ساخت جاده‌ای در دل بکرترین جزیره ایرانی و امن‌ترین زیستگاه پرندگان مهاجر و حیات وحش به‌راه افتاده‌اند. بولدوزرهای پرسروصدا، اسفندماه خواب پرندگان مهاجر را آشفته کردند و البته چندی بعد سروصدایشان با واکنش و مخالفت شدید فعالان محیط زیستی خوابید، اما هر لحظه بیم بیدار شدن و غرش‌های دوباره‌شان در جزیره و برهم زدن امنیت و آسایش ساکنان بی‌زبان آشوراده می‌رود…

طرح گردشگری آشوراده از همان چند سال پیش و ابتدای مطرح شدن، با واکنش‌ها و مخالفت‌های زیادی همراه بود؛ از یک سو متولیان گردشگری با تاکید بر درآمدزا بودن و توریستی کردن جزیره، روی اجرای طرح اصرار داشتند و از سوی دیگر مخالفت‌های کارشناسان و سازمان محیط زیست مانع تصویب طرح می‌شد؛ اما درنهایت و متاسفانه مثل بسیاری دیگر از طرح‌های غیرکارشناسی شده کشورمان، زور بخش خصوصی و متولیان گردشگری! و موافقان اجرای طرح چربید و سازمان محیط زیست تسلیم شد اما به شرطی و شروطی؛ شروطی که مجریان را ملزم می‌کرد درچارچوب قوانین محیط زیست عمل کنند و طرحشان به تخریب جزیره و زیستگاه‌های گیاهی و جانوری اش منجر نشود و ملاحظه جامعه محلی و بکر بودن جزیره را بکند. تصاویر نامه‌ها و امضاها و موافقت‌ها و صفحات مختلف طرح که یکی یکی منتشر شد یا به عبارتی لو رفت، چیزی خلاف همه تعهدات مشاهده شد؛ ظاهرا نه‌تنها صحبت از یک طرح سبک و محلی گردشگری نبود که قرار به ساخت یک شهر گردشگری در جزیره کوچک گذاشته شده بود؛ شهری با هتل، رستوران، شهربازی و …آشوراده
قلب آشوراده به تپش افتاد
مخالفت و واکنش شدید محیط زیستی‌ها دوباره کتمان طرح را به دنبال داشت تا روزهای آخر اسفند که غرش ماشین‌های راهسازی برای احداث یک جاده در کنار اسکله بندر ترکمن و ساحل کم‌عمق جزیره، آرامش آن را برهم زد و جانوران را از پناهگاهشان بیرون کشید و پرندگان را از آسمان جزیره فراری داد.
فرزاد علیزاده، عضو ستاد مردمی نجات آشوراده در این باره به جام‌جم می‌گوید: در آخرین روزهای اسفند باخبر شدیم که سازمان همیاری شهرداری‌ها که پیمانکار و مجری طرح گردشگری آشوراده است، مشغول احداث جاده‌ای دقیقا در کنار بندر ترکمن است؛ جایی که در سال‌های اخیر آب به‌شدت عقب‌نشینی کرده و حدود 700 تا 800 متر از محل موج‌شکن‌ها عقب‌تر رفته است. جایی که الان به گل نشسته و همین باعث شده بیل‌های ماشین‌ها هم در گل و لای گیر کند و حرکت‌شان متوقف شود.

همه بی‌خبرند!
علیزاده می‌گوید حتی محیط زیست گلستان هم از فعالیت ماشین‌های راهسازی بی‌اطلاع بود و در نهایت پیگیری‌های ما باعث اخطار قانونی اداره محیط زیست به پیمانکار و توقف کار و نشان دادن مجوز رسمی می‌شود که متاسفانه پیمانکار مجوز داشته و آن را رو می‌کند.
همه اینها در حالی است که پیش از این حمید ظهرابی، معاون محیط طبیعی سازمان محیط زیست هم درباره احداث جاده در حریم پناهگاه حیات وحش میانکاله در گفت‌وگو با مهر مدعی شده بود که بدون هماهنگی و مجوز سازمان محیط زیست بوده، حال آن‌که براساس آنچه علیزاده به ما می‌گوید ظاهرامدیرکل سابق محیط زیست گلستان در زمان ریاستش این مجوز را صادر کرده بود.

با اذن محیط‌زیست!
غم‌انگیزتر این‌که اجرای طرح به مطالعات ارزیابی نیاز دارد و حریم آبی تالاب جزو پناهگاه حیات وحش میانکاله محسوب می‌شود و مدیران استانی و کشوری محیط زیست ادعا کرده بودند که پیمانکار اطلاعی از این موارد نداشته وگرنه دست به احداث جاده بدون مجوز و ارزیابی محیط زیستی نمی‌زده.
درحالی که در نامه‌ای که عبدوس، مدیرکل وقت حفاظت محیط زیست استان گلستان به پیمانکار داده، چند اولویت برشمرده شده که در اولویت چهارم این نامه به این پیمانکار اجازه داده در حریم آبی تالاب جاده‌ای احداث کند و در همین بند چهارم اشاره شده که «حریم آبی خلیج گرگان در محدوده پناهگاه حیات وحش میانکاله قرار دارد» و این یعنی پیمانکار می‌دانسته که این محدوده در حریم پناهگاه است و طرحی که آغاز می‌کند طرح گردشگری آشوراده است.
علیزاده به ما می‌گوید: اولین ایراد به خود مجری طرح است که صلاحیت اجرای طرح گردشگری در جزیره را ندارد، زیرا براساس قانون باید شرکت پیمانکار و مجری در سوابقش اجرای طرح‌های محیط زیستی داشته باشد که سازمان شهرداری‌ها چنین سابقه‌ای ندارد و بی‌دقتی و بی‌توجهی‌اش در ساخت جاده در دل پناهگاه حیات‌وحش هم خود نشانگر این امر است و دومین ایراد به مدیران استانی و کشوری محیط زیست است که ضمن اطلاع از حساسیت محیط زیستی جزیره، مجوز هرگونه عملیات مخرب عمرانی در دل آن را به پیمانکار داده‌اند.

آشوراده
همچنان نگرانیم
عضو ستاد مردمی نجات آشوراده اما همچنان نگران ماشین‌های بزرگ راهسازی است که در گوشه‌ای از خط ساحلی بندر ترکمن پارک کرده و احتمالا منتظر فرصتی برای از سرگیری احداث جاده اند؛ جاده‌ای که مسافران را به پلاژهای ساحلی ‌می‌رساند و قرار است پس از جاده، در آب‌های کم‌عمق جزیره و در زیستگاه فوک خزری و محل تخم‌ریزی آبزیان و پناهگاه پرندگان ساخته شود.
علیزاده می‌گوید همین حالا هم محدوده تالاب خلیج گرگان به‌وسیله جاده در حال ساخت، دوپاره شده و محیط زیست خلیج گرگان درحال تخریب و تغییر است، حال آن‌که در ضوابط مشارکت و سرمایه‌گذاری طرح‌های گردشگری آشوراده قید شده از جمله مواردی که باعث قطع همکاری می‌شود دخالت در اکوسیستم و تغییر و تخریب آن است.
این فعال محیط زیستی تاکید می‌کند بیکار نخواهند نشست و کوتاهی و قصور دستگاه‌های نظارتی و بویژه محیط زیست که متولی اصلی حفاظت از جزیره است را از طریق قانونی پیگیری می‌کنند و در همین راستا در دادسرای کارکنان دولت از عیسی کلانتری، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست، عبدوس مدیرکل وقت اداره محیط زیست گلستان و جلالوندی، معاون ارزیابی سازمان شکایت کرده‌اند و در حال رسیدگی است.

یوز آسیایی
پیشنهاد سردبیر

سلاخی می‌گریست ، به قناری کوچکی دل‌باخته بود!

بهتر آن است پروژه‌های پر سروصدای تکثیر در اسارت و محصولات تکثیری آن را به‌حساب تلاش برای احیای جمعیت یوزها در طبیعت نگذاریم و دراین‌خصوص در مواجهه با افکار و احساسات عمومی قدری صادقانه و لااقل حرفه‌ای‌تر رفتار نماییم.
متأسفانه، لابی‌های فعال در حوزه حیات‌وحش با دادن نشانی‌های غلط اجازه نمی‌دهند که حقیقت به گوش مسئولان رده‌بالا برسد.

پارادایم انسان
پیشنهاد سردبیر

حذف پارادایم انسان‌محور از مطالعات حیات‌وحش و تنوع زیستی

طبق تعریف علوم مهندسی منابع طبیعی، محیط‌زیست و جنگل، «حیات‌وحش» (wildlife)، به همه‌ی موجودات گیاهی و جانوری که در محیط طبیعی – بدون مداخله‌ی انسان – زندگی می‌کنند، گفته می‌شود. درواقع حیات‌وحش به کلیه‌ی جان‌داران ازقبیل پستان‌داران، پرندگان، خزندگان و دوزیستان گفته می‌شود که به‌صورت وحشی و طبیعی بدون دخالت یا کمک انسان برروی کره‌ی زمین زندگی می‌کنند و آب و خوراک خود را خود تامین می‌کنند.

عدالت زیستی
پیشنهاد سردبیر

وگانیسم: چیستی و چرایی/ محبوبه قلی پور

زمانی که از گیاه‌خواری به‌مثابه یک روش تغذیه‌ی سالمِ دوست‌دارِ محیط‌زیست صحبت می‌کنیم، صرفن از مصرفِ رژیمِ غذاییِ مبتنی‌بر گیاه حرف می‌زنیم؛ اما هنگامی‌که از قایل‌شدن یک حق برای حیوانات سخن می‌گوییم، از «وگانیسم» دفاع می‌کنیم که طبق آخرین تعریف انجمن وگان بریتانیا «فلسفه و روشی از زندگی‌ست که به‌دنبال حذفِ همه‌ی اَشکال استثمار و ظلم به حیوانات برای غذا، پوشاک یا هرچیز دیگری است».

پیشنهاد سردبیر

سرآغاز جنبش جهانی علیه «سموم» و «آفت‌کش‌ها»

در تاریخ تمدن کتاب‌های انگشت‌شماری توانسته‌اند مسیر جهان را تغییر دهند و کتاب «بهار خاموش» یکی از آن کتاب‌های تاریخ‌ساز است. مشاهده‌ی جسم بی‌جان پرندگان در یکی از شهرهای آمریکا که در اثر سم جان خود را ازدست داده بودند، سرآغازی بر نگارش این کتاب توسط «راشل کارسون» در سال ۱۹۶۲ شد. پس‌از جنگ جهانی دوم استفاده‌ی بی‌رویه از سموم شیمیایی آفت‌کش، توجه کارسون را به خود جلب کرد و او را واداشت تا مردم را از اثرات درازمدت سموم آفت‌کش آگاه سازد.

پیشنهاد سردبیر

دست خالی در مقابل تخریبگران

مسئولان سازمان حفاظت محیط‌زیست در آستانه آبگیری سد چم‌شیر، پس از اینکه متخصصان و فعالان محیط‌زیست در مورد خطرات زیست‌محیطی آبگیری این سد، انواع بیانیه‌ها را صادر کردند، می‌گویند که نمی‌گذارند تجربه گتوند تکرار شود و صدها هزار تن نمک اراضی پایین‌دست را از بین ببرد. اما چه‌کسی یا نهادی جلوی پروژه‌ای را که کارهای اجرایی آن با سرمایه‌گذاری خارجی 94درصد پیشرفت داشته، می‌گیرد؟

مقالات

بررسی علل ژنتیکی انقراض یوز ایرانی

یوزپلنگ تنها گونه از جنس و زیرخانواده Acinonyx است که روند جمعیت جهانی کاهشی را تجربه میکند. این گونه با تغییرات ژنتیکی پایین شناخته میشود. تمام جمعیتهای زیرگونه یوز آسیایی در خاورمیانه و جنوب غربی آسیا منقرض شده و ایران آخرین پناهگاه یوز آسیایی در دنیاست. زیرگونه یوز آسیایی در فهرست سرخ اتحادیه بین المللی حفاظت در زمره گونه های در آستانه انقراض قرار دارد و به دلیل کاهش شدید تنوع ژنی ناشی از کاهش شدید جمعیت ناشی از تخریب زیستگاه، جدایی جغرافیایی و افزایش درون آمیزی تعداد اندکی از آنها در طبیعت ایران باقیمانده است.