فرزاد علیزاده؛ فعال محیط‌زیست
صدای میراث: درتاریخ ۱۵ بهمن ماه سال ۹۹ رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان نطنز خبر ثبت ملی «قلعه وشاق» نطنز را در فهرست آثار ملی اعلام کرد.
قلعه وشاق نطنز دژ تسخیرناپذیر اسماعیلیه بود که بدلیل صعب‌العبور بودن و میدان دید وسیع که براساس برخی اظهارات تا شعاع ۱۵۰ کیلومتری از فراز آن هویدا بود، سالیان متمادی به مخفیگاه عیاران، شورشیان و یاغیان طرد شده تبدیل شده بود.
هرچند اسنادی وجود دارد که نشان می‌دهد از سال‌هائی دورتر در دهه ۴۰ تقاضا برای حفظ و حراست این بنای شگفت‌انگیز وجود داشته است، اما اینکه چرا بیش از نیم قرن این درخواست‌ها نادیده گرفته شده است جای سوال دارد.
ثبت ملی قلعه وشاق که به همت و تلاش جوانان نطنزی شکل گرفت، سختی‌ها، کارشکنی‌ها و مرارت‌های بیشمار به همراه داشت. زیرا سازمان‌های متولی امر حفاظت از منابع‌طبیعی یعنی سازمان جنگل‌ها و سازمان حفاظت از محیط‌زیست سالهای پیش، بدون توجه به وجود این اثر ارزشمند که اتفاقا در قلب منطقه حفاظت شده کرکس کوه هم قرار دارد، محوطه تاریخی این اثر شگفت‌انگیز را در اختیار بهره‌برداران معدن قرار داده‌اند.
مجوز بهره‌برداری معدنی متاسفانه تا جایی را شامل می‌شود که فاصله برداشت‌های معدنی از یکی از برج‌های قلعه کمتر از یکصد متر است و چندین منطقه معدنی در فواصل کمتر از ۵۰۰ متر از حریم قلعه قرار دارد.
آنچه جای تعجب دارد این است که چرا باگذشت چندماه هنوز اداره میراث‌فرهنگی نطنز برای تعیین عرصه و حریم قانونی محوطه قلعه وشاق اقدامی انجام نداده است؟
فعالیت‌های معدنی در این محوطه تاریخی به قدری زیاد است که اگر اقدامی برای حفظ و حراست آن انجام نشود دیری نمی‌پاید که اثری از آن باقی نخواهد ماند. بنابراین لازم است وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی به موضوع ثبت ملی محوطه تاریخی قلعه وشاق ورود کند؛ قلعه‌ای که در کنار دیگر قلعه های اسماعیلیه قابلیت ثبت جهانی در یونسکو را دارد.
دژ تسخیرناپذیر قلعه وشاق هم‌اکنون توسط معدنکاوان تسخیر شده و هر لحظه بیم تخریب کامل آن می‌رود.
