فرزاد علیزاده، دبیر اجرائی ستاد مردمی دفاع از حقوق حیوانات ایران (سِمدا) در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: هرسال در چنین فصلی با آغاز مهاجرت پرندگان مهاجراز سرزمین‌های شمالی به سرزمین‌های معتدل‌تر، بحث‌ها در خصوص کشتار بی رحمانه پرندگان مهاجر نیز آغاز می‌شود.
علیزاده یادآور شد: سال‌های گذشته این روش‌های ظالمانه بیشتر به نقاط شمالی کشور معطوف می‌شد؛ حال آنکه متاسفانه امسال باید گفت اکثر قریب به اتفاق تالاب‌های از رمق افتاده کشور، در خواب غفلت مسئولان مربوطه، تبدیل به دامگاه و کشتارگاه پرندگانی شده است که پس از طی کردن هزاران کیلومتر مسافت، گرسنه و تشنه درست هنگامی‌که باید با تغذیه مناسب، چربی و انرژی از دست رفته‌شان را احیا کنند، با تورهای هوایی و انواع و اقسام دام‌ها و تله ها مواجه می‌شوند.
وی تاکید کرد: این کشتار در حالی صورت می‌گیرد که هیچ یک از روش‌های صید دسته جمعی در کشور قانونی نیست. قانون صید و شکار، مصوب سال ۱۳۴۶، با آخرین اصلاحات ۱۳۹۷ در ماده ۶ خود جلوگیری از صید بی رویه را جزو وظایف ذاتی سازمان حفاظت محیط زیست برشمرده است. این قانون در ماده ۱۰ خود تصریح می‌کند که هرکس بدون پروانه عادی، مبادرت به صید جانوران قابل شکار کند (یعنی آن دسته از حیواناتی که از نظر جمعیت و الزامات حمایتی قابل شکار هستند)، ضمن جریمه نقدی، باید از یک تا ۶ ماه حبس را تحمل کند. اگر این امر در مناطق ممنوع و از طرق غیر مجاز انجام پذیرد، ضمن جریمه نقدی، از ۹۱ روز تا سه سال دیگر هم جریمه مضاعف دارد.
با این حال ابراهیمی کارنامی، مدیرکل حفاظت محیط زیست مازندران، به تازگی در حاشیه یکی از نشست‌های استانداری مازندران در جمع خبرنگاران اظهار داشته که قرار است نوع خاصی از اردک و چنگر توسط سرمایه‌گذاران یا دامگاه‌دارانی که تعاونی دارند، از طریق ایجاد یک «کرس» به‌عنوان مولد پرورش و تکثیر شود، فعلاً فقط این دو نوع پرنده را داشته باشیم و به مرور زمان کرس باید الزاماً جمع شود. آیا قرار است دامگاه داران چنگر را در کرس جوجه کشی و تکثیر کنند؟
دبیر اجرائی ستاد مردمی دفاع از حقوق حیوانات ایران در این باره توضیح می‌دهد: اساسا”، موضوع تکثیر پرندگان مهاجر سردسیری موضوع ساده و پیش‌پاافتاده ای نیست که از کنار آن ساده بگذریم. شیوه زندگی این پرندگان در مناطق سردسیر، تولید مثل و زادآوری آن‌ها، منحصر بفرد و بسیار پیچیده‌تر از آن است که بتوانند دمای ۴۰ درجه شرجی تابستان شمال کشور را تاب بیاورند.
پر واضح است که این اظهار نظر پر از ایهام و ابهام تنها یک موضوع را توجیه می‌کند و آن هم وجود و حفظ کِرس برای یک‌سال دیگر است.
این درحالی است که شیوه صید پرندگان به روش کِرس برخلاف قوانین مصوب صید و شکار و نقض آشکار آیین‌نامه اجرایی آن است: در ماده ۱۳ بند ج تصریح کرده است که”شکار، صید و یا کشتار جانوران قابل شکار، صید با استفاده از سموم و مواد منفجره و امثال آن، شکار به صورت تعقیب با استفاده از وسیله نقلیه موتوری و همچنین کشتار آنان به طریق جرگه و محاصره دسته جمعی ممنوع است. بر این اساس، کِرس مصداق بارز محاصره دسته جمعی و نسل کشی محسوب می شود. دام هوایی هم که از پایه و اساس ممنوع است، پس ابراهیمی کارنامی به چه چیز قرار است مجوز بدهد!؟
گستردن انواع دام‌ها در هوای پرندگان
بطور کلی چهار نوع دام هوایی مختلف برای صید پرندگان وجود دارد:
دام هوائی به روش گِذر که تورهای هوایی بلندی است که بین درختان قرار می‌گیرد. درختانی که تاج آن‌ها مخصوصا” بریده شده و مسیر عبور برای پرنده‌ها باز شده است. هنگام عبور دسته‌های پرندگان، یک لحظه تور را باز می‌کنند و پرندگان به‌صورت گروهی در تور می‌افتند. این روش فقط در زمان طلوع و غروب آفتاب به کار می‌رود.
دام هوائی ویژه صید غاز (غازدام)، که تورهای بلندی است که تا ۲۴ متر طول و ۷۰ متر عرض آن‌هاست. روش صید بدین ترتیب است که معمولا”، غازهای نر اهلی شده را زیر تور می‌بندند و ماده‌های اهلی را پرواز می‌دهند. از آن‌جایی که غازها هم مانند بسیاری دیگر از پرندگان تک همسر هستند، هنگام صداکردن جفت خود، دیگر غازها را به اشتباه می‌اندازند. سپس، هنگام ورود دسته غازها به دامگاه و کم کردن ارتفاع، تور را بالا می‌کشند و پرندگان به‌صورت دسته جمعی در تورهای تیز و برنده گرفتار می‌شوند. در این روش، برای جلوگیری از فرار غازها که بسیار جنگنده و در تلاش برای رها شدن از تور هستند، صیاد سریعاً یک بال پرنده را می‌شکند تا مانع این کار شود.
دام هوائی ویژه صید مرغابی به این صورت است که تورهای انبوه که پایه بلندی هم ندارد، در کنار هم در زمین‌های تالابی کم عمق نصب می‌شود. در این روش هم، انواع مرغابی‌ها به دام می‌افتند و صید می‌شوند.
دام هوائی ویژه صید چَنگر به این شکل است که حجم وسیعی از تورهای هوایی در زمین‌های تالابی عمیق نصب می‌شود. مثلا”، درآب بندان‌های عمیق یا به قول محلی ها در (لپو) که تردد فقط با قایق امکان‌پذیر است.
اکنون، شنیده‌ها حاکی از آن است که برخلاف اظهارات ابهام انگیز ابراهیمی کارنامی، مدیر کل حفاظت از محیط زیست مازندران، قرار است در لپوی فریدونکنار (حد فاصل شهرک خزر شهر جنوبی و دامگاه فریدونکنار)، به بهانه صید چَنگر که اتفاقا” نسل آن نیز توسط متصرفین غیر قانونی در حال انقراض است، صید دسته جمعی این پرنده آغاز شود.
لپوی فریدونکنار در واقع یک تالاب طبیعی ملی است که در سال ۱۳۵۷ توسط شورای عالی محیط زیست به عنوان پناهگاه حیات وحش شناخته شده است و حالا، در خواب غفلت مدیران محیط زیست مازندران، کل این منطقه ۴۵ هکتاری تصرف و به دامگاه تبدیل شده است.
علیزاده تصریح کرد: ناگفته نماند که در روش صید دام هوایی هیچ انتخابی وجود ندارد و کلیه پرندگان گونه‌های دیگر نیز که با چنگر در یک زیستگاه زندگی می‌کنند، صید و کشته می‌شوند. این در حالی است که در تاریخ محیط زیست ایران، صدور مجوز انتفاعی صید دسته جمعی بی‌سابقه است.
وی یادآور شد: دوسال پیش، درست در میانه فصل بهار و دقیقا” در هنگام زادآوری حیات وحش، پروانه شکار ویژه ۱۱۰ راس قوچ، کل و آهو در زون یک پناهگاه‌های حیات وحش صادر شد! سال گذشته نیز، یکی از مدیران محیط زیست استان خوزستان قصد داشت با استناد به توجیهاتی غیر اصولی روش صید محمیه را آزاد اعلام کند که با اقدامات فعالین محیط زیست ناکام ماند.
اکنون، باید دید اداره کل محیط زیست مازندران با چه توجیهاتی قصد دارد قوانین موجود را تغییر داده و به‌جای جمع کردن بساط بازار غیر قانونی پرندگان فریدونکنار، به‌دنبال جمع آوری هزاران هزار تور هوایی باشد؟
اردک سرحنایی گونه حمایت شده بین المللی که همزمان با چنگر و در زیستگاه مشترک اسیر دام های هوایی می شوند در بازار فریدونکنار
دبیر اجرائی ستاد مردمی دفاع از حقوق حیوانات ایران تاکید کرد: معضل وجود بازار غیرقانونی فروش پرندگان مهاجر، جایی‌که در آن همه نوع پرنده‌ای را خرید و فروش می‌کنند، فقط به منطقه فریدونکنار، ازباران، سرخرود خلاصه نمی‌شود بلکه این بازار، زیستگاه های تالابی کل استان‌های شمالی کشور را تبدیل به یک قتلگاه بزرگ کرده است. هم اکنون، در استان گیلان، در هر کدام از شهرهای لنگرود، استانه اشرفیه و لاهیجان، ده ها روستا وجود دارد که کلیه زمین‌هایشان تبدیل به دام هوائی شده است. استان گلستان نیز به همین شکل تبدیل به یک دامگاه شده است.
علیزاده تصریح کرد: اگر قرار است اداره کل محیط زیست مازندران برای صید غیر قانونی پرندگان پروانه انتفاعی صادر کند، آیا توانایی این را هم دارد که بازار را کنترل و ساماندهی کند، به‌طوری‌که پرنده‌هایی که بدون پروانه صید شده‌اند، خرید و فروش نشوند؟ اگر نه، که این هم یک فریبکاری بزرگ دیگر است.
وی تاکید کرد: تا زمانی‌که بازار پرنده فروشان فریدونکنار وجود فیزیکی دارد، شیوه‌های نخ نما شده جمع آوری تورهای هوایی و… ، نه تنها کاری از پیش نمی برد، بلکه فقط بازار فروش تورهای غیرقانونی در فریدونکنار را رونق می‌بخشد.
دبیر اجرائی ستاد مردمی دفاع از حقوق حیوانات ایران در پایان تاکید کرد: فعالین محیط زیست و حامیان حقوق حیوانات، مصمم‌تر از گذشته، از طریق اقدامات مدنی و قانونی، به‌دنبال توقف نسل کشی پرندگان و پایان دادن به این آبروریزی ملی و جهانی هستند.
