کرکس را معادن بلعیدند

کرکس رو به نابودی است، 69معدن سنگ ذره‌ذره منابع طبیعی این کوهستان را می‌بلعند و صدای روستاییان و شهرنشینان دامنه آن به گوش کسی نمی‌رسد. شهر‌ها و روستاهای اطراف معادن زیر ذرات سیلیس کم‌کم دفن و مجوز فعالیت معادن برای سال‌های متمادی همچنان تمدید می‌شود.
کرکس را معادن بلعیدند

روزنامه همشهری/زیست بوم/زهرا رفیعی

کرکس رو به نابودی است، 69معدن سنگ ذره‌ذره منابع طبیعی این کوهستان را می‌بلعند و صدای روستاییان و شهرنشینان دامنه آن به گوش کسی نمی‌رسد. شهر‌ها و روستاهای اطراف معادن زیر ذرات سیلیس کم‌کم دفن و مجوز فعالیت معادن برای سال‌های متمادی همچنان تمدید می‌شود.

از 69معدنی که مجوز فعالیت در دامنه کرکس‌کوه گرفته‌اند 22معدن در محدوده شهر طرق‌رود، 4معدن در روستای کمجان و 14معدن در روستای اوره قرار دارد.

فرزاد علیزاده، عضو ستاد مردمی احیای کرکس‌کوه‌(سماک) در گفت‌وگو با همشهری می‌گوید: بخشی از این معادن به دلایلی غیرفعال هستند ولی به‌اندازه‌ای که باعث تخریب زیستگاه شده‌ باشند، فعالیت کرده و رها شده‌اند.
کرکس‌کوه 3دوره 5ساله به‌عنوان منطقه شکار‌ممنوع بوده و بعد به منطقه حفاظت‌شده تبدیل شده است. در همین 3دوره، ده‌ها مجوز معدن صادر شده است. این منطقه براساس صورت‌جلسات موجود، به‌شرط باقی‌ماندن و ادامه کار معادن به منطقه حفاظت‌شده تبدیل شده است. معادن این منطقه هم‌اکنون مجوزهای 4 و 6ساله دارند. براساس قوانین معدن، مجوز استحصال از معدن می‌تواند تا 25سال تمدید شود.

به‌گفته این فعال محیط‌زیست، بعد از ارتقای کرکس‌کوه به منطقه حفاظت‌شده، باید در مجوز این معادن تجدید‌نظر ‌‌و حداقل جلوی تمدید آنها گرفته می‌شد اما چنین کاری صورت نگرفته است. عده‌ای از معدن‌دارها دنبال این هستند که با پایان‌یافتن مدت بهره‌برداری از معادن در سال 1400 و 1401 دوباره برای مدت 25سال مجوزشان را تمدید کنند.

قلعه وشاق
در روستای اوره که کل مساحت آن 4کیلومتر است، مجوز فعالیت 14معدن صادر شده است. هفته گذشته محوطه باستانی قلعه «وشاق» در روستای اوره به ثبت ملی رسید.

به‌گفته فرزاد علیزاده، گمانه‌زنی‌های اولیه نشان می‌‌دهد که این قلعه صعب‌‌العبور که متعلق به اسماعیلیون است، روی بنایی از دوره ساسانیان احداث شده. یکی از برج‌های این قلعه باستانی در 100متری محوطه معدن قرار دارد. ضمن اینکه ضایعات معدنی در این منطقه انبوهی از درختان وحشی بادام تلخ و پوشش گیاهی را نابود کرده‌ است. این در حالی است که براساس قانون، ضایعات معدنی باید محصور و کنترل شده باشد. گرد سیلیس که حاصل برشکاری سنگ‌هاست علاوه بر پوشش گیاهی منطقه، باغ‌ها و ریه مردم منطقه شهرستان نطنز را پوشانده است.
او می‌گوید: معادن برای برشکاری نیاز به آب دارند. تعداد زیادی از این معادن استخرهای بتنی با حجم بسیار زیاد ساخته‌اند. آنها مدعی‌اند که هرزآب‌های منطقه را برای آبخیزداری ذخیره کرده‌اند درحالی‌که این حقابه قنات‌ها و منابع آب زیر‌زمین است و آب چشمه‌های اطراف را تامین می‌کند. در کمجان نیز اوضاع به همین منوال است ولی متأسفانه عده‌ای از اهالی این روستا، حقابه کشاورزی خود را به معدن‌داران فروخته‌اند درحالی‌که براساس قانون کسی حق ندارد حقابه کشاورزی را تغییر کاربری دهد.

استخر معادن در روستای اوره
اهالی منطقه از نابودی باغ‌هایشان توسط گرازها به سازمان حفاظت محیط‌زیست، شکایت برده‌اند. سازمان نیز میرشکار استخدام کرده تا گرازها را شکار کند. فرزاد علیزاده می‌گوید: معدنکاری اکوسیستم منطقه را برهم زده است. شکارچی گراز، پلنگی است که مدت‌هاست در این منطقه رویت نشده است. از گونه‌های جانوری این منطقه می‌توان به گربه پالاس، گربه وحشی، گرگ، کفتار، شغال، روباه، کل و بز، قوچ و میش، انواع جوندگان و خزندگان، انواع پرندگان به‌خصوص کبک، تیهو، بلدرچین، انواع چکچک و چکاوک، شاهین، عقاب طلایی، انواع سارگپه، قرقی، هما، پیغو‌ و بحری اشاره کرد. از این میان، گربه‌سانان، خصوصا پلنگ و گربه پالاس و تمامی پرندگان شکاری گونه‌های حمایت‌شده هستند و به‌شدت در معرض خطر قرار دارند.

شهر طرق رود

منظره ورودی شهر طرق‌رود کوهی از ضایعات معدنی است. باغات اهالی از آسیب‌های این معادن رو به نابودی است. در این شهر چشمه‌ای وجود دارد که برای مردم جنبه مقدس داشته و آیین‌های مذهبی کنار آن اجرا می‌شود. اما چند‌سالی است که چشمه «تلوگری» و 3 حوضچه آب معدنی آن در تصرف معدن‌داران قرار گرفته است.

چشمه تول اوگری
اعتراض اهالی منطقه به فعالیت معدن‌دارها و عدم‌رعایت ضوابط معدن‌کاوی تا‌کنون به نتیجه نرسیده است. این هفته قرار است فعالیت این معادن در کمیسیون کشاورزی مجلس مورد بررسی قرار گیرد.

یوز آسیایی
پیشنهاد سردبیر

سلاخی می‌گریست ، به قناری کوچکی دل‌باخته بود!

بهتر آن است پروژه‌های پر سروصدای تکثیر در اسارت و محصولات تکثیری آن را به‌حساب تلاش برای احیای جمعیت یوزها در طبیعت نگذاریم و دراین‌خصوص در مواجهه با افکار و احساسات عمومی قدری صادقانه و لااقل حرفه‌ای‌تر رفتار نماییم.
متأسفانه، لابی‌های فعال در حوزه حیات‌وحش با دادن نشانی‌های غلط اجازه نمی‌دهند که حقیقت به گوش مسئولان رده‌بالا برسد.

پارادایم انسان
پیشنهاد سردبیر

حذف پارادایم انسان‌محور از مطالعات حیات‌وحش و تنوع زیستی

طبق تعریف علوم مهندسی منابع طبیعی، محیط‌زیست و جنگل، «حیات‌وحش» (wildlife)، به همه‌ی موجودات گیاهی و جانوری که در محیط طبیعی – بدون مداخله‌ی انسان – زندگی می‌کنند، گفته می‌شود. درواقع حیات‌وحش به کلیه‌ی جان‌داران ازقبیل پستان‌داران، پرندگان، خزندگان و دوزیستان گفته می‌شود که به‌صورت وحشی و طبیعی بدون دخالت یا کمک انسان برروی کره‌ی زمین زندگی می‌کنند و آب و خوراک خود را خود تامین می‌کنند.

عدالت زیستی
پیشنهاد سردبیر

وگانیسم: چیستی و چرایی/ محبوبه قلی پور

زمانی که از گیاه‌خواری به‌مثابه یک روش تغذیه‌ی سالمِ دوست‌دارِ محیط‌زیست صحبت می‌کنیم، صرفن از مصرفِ رژیمِ غذاییِ مبتنی‌بر گیاه حرف می‌زنیم؛ اما هنگامی‌که از قایل‌شدن یک حق برای حیوانات سخن می‌گوییم، از «وگانیسم» دفاع می‌کنیم که طبق آخرین تعریف انجمن وگان بریتانیا «فلسفه و روشی از زندگی‌ست که به‌دنبال حذفِ همه‌ی اَشکال استثمار و ظلم به حیوانات برای غذا، پوشاک یا هرچیز دیگری است».

پیشنهاد سردبیر

سرآغاز جنبش جهانی علیه «سموم» و «آفت‌کش‌ها»

در تاریخ تمدن کتاب‌های انگشت‌شماری توانسته‌اند مسیر جهان را تغییر دهند و کتاب «بهار خاموش» یکی از آن کتاب‌های تاریخ‌ساز است. مشاهده‌ی جسم بی‌جان پرندگان در یکی از شهرهای آمریکا که در اثر سم جان خود را ازدست داده بودند، سرآغازی بر نگارش این کتاب توسط «راشل کارسون» در سال ۱۹۶۲ شد. پس‌از جنگ جهانی دوم استفاده‌ی بی‌رویه از سموم شیمیایی آفت‌کش، توجه کارسون را به خود جلب کرد و او را واداشت تا مردم را از اثرات درازمدت سموم آفت‌کش آگاه سازد.

پیشنهاد سردبیر

دست خالی در مقابل تخریبگران

مسئولان سازمان حفاظت محیط‌زیست در آستانه آبگیری سد چم‌شیر، پس از اینکه متخصصان و فعالان محیط‌زیست در مورد خطرات زیست‌محیطی آبگیری این سد، انواع بیانیه‌ها را صادر کردند، می‌گویند که نمی‌گذارند تجربه گتوند تکرار شود و صدها هزار تن نمک اراضی پایین‌دست را از بین ببرد. اما چه‌کسی یا نهادی جلوی پروژه‌ای را که کارهای اجرایی آن با سرمایه‌گذاری خارجی 94درصد پیشرفت داشته، می‌گیرد؟

مقالات

بررسی علل ژنتیکی انقراض یوز ایرانی

یوزپلنگ تنها گونه از جنس و زیرخانواده Acinonyx است که روند جمعیت جهانی کاهشی را تجربه میکند. این گونه با تغییرات ژنتیکی پایین شناخته میشود. تمام جمعیتهای زیرگونه یوز آسیایی در خاورمیانه و جنوب غربی آسیا منقرض شده و ایران آخرین پناهگاه یوز آسیایی در دنیاست. زیرگونه یوز آسیایی در فهرست سرخ اتحادیه بین المللی حفاظت در زمره گونه های در آستانه انقراض قرار دارد و به دلیل کاهش شدید تنوع ژنی ناشی از کاهش شدید جمعیت ناشی از تخریب زیستگاه، جدایی جغرافیایی و افزایش درون آمیزی تعداد اندکی از آنها در طبیعت ایران باقیمانده است.