میانکاله در محاق/همه تهدیدها علیه بهشت محیط زیست ایران

از نسل‌کشی پرندگان در فریدونکنار گرفته تا مرگ نامعلوم دسته‌جمعی نزدیک به ۳۰ هزار چنگر و فلامینگو و دیگر گونه‌های پرندگان در میانکاله، زدن چوب حراج به پناهگاه حیات‌وحش میانکاله به بهانه طرح‌های گردشگری، خشک شدن تالاب‌های استان و صید و شکار بی‌رویه و عدم پیگیری قضائی جریمه‌های شکار از شکارچیان متخلف که توسط دستگاه قضا محکوم شده‌اند و … به‌قدر کافی دلیل و شواهد آشکار مبنی بر سوء‌مدیریت و عدم کفایت مدیران متولی امر، به خصوص مدیر اداره محیط‌زیست مازندران است.
میانکاله در محاق

فرزاد علیزاده فعال محیط ‌زیست و حقوق حیوانات در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: پناهگاه حیات‌وحش میانکاله بهترین تالاب ایران محسوب می‌شود و زمین‌های تالابی آن به لحاظ اهمیت اکولوژیکی، محل زاد و ولد و تخم‌گذاری گونه‌های نادری همچون شِنگ، انواع سلیم کنار آبزی، گلاریول، طاووسک، چنگر، انواع ماهی‌خورک‌ها، چرخ‌ریسک‌ها، اردک سرسبز، خوتکا، اردک سرحنایی، بوتیمار، انواع حواصیل، سارگپه ها، سنقر و … است اما متأسفانه، اخیراً گزارش‌هایی در مورد زمین‌خواری و تبدیل این تالاب به زمین کشاورزی منتشر شده است؛ در تالابی که نه تنها عضو کنوانسیون رامسر، بلکه جزو ذخیره‌گاه‌های زیست‌کره است. این گزارش‌ها ابعادی باورنکردنی از دست‌اندازی به یک منطقه حفاظت شده را نشان می‌دهد و هشداری است به خواب‌زدگی مسئولین و دوستداران طبیعت ایران.

علیزاده افزود: این منطقه مدتها است به کانون آسیب‌های عمدی و غیرعمدی، دست‌اندازی‌های غیرقانونی، تخلفات گسترده، شکار، آلودگی، زمین‌خواری، … و سو مدیریت تبدیل شده است و همانند مناطق چهارگانه دیگری که تحت حفاظت سازمان محیط‌زیست قرار دارند، مشکلات و معضلات محیط‌زیستی آن هم یکی و دوتا نیست و به کلافی سردرگم می‌ماند که حاکی از بی‌تدبیری و بی‌برنامگی مدیران متولی امر است.

رفت و آمد ازادانه شکارچیان در پناهگاه حیات وحش میانکاله

وی تأکید کرد: در خصوص زمین‌خواری‌های گسترده در منطقه قره‌تپه در جنوب پناهگاه حیات‌وحش میانکاله، دو نهاد مسئول، یعنی اداره منابع‌طبیعی و سازمان محیط‌زیست، هر کدام دیگری را مسئول این وضعیت اسفبار می‌دانند و از پذیرفتن بار مسئولیت خود شانه خالی می‌کنند.

این فعال محیط زیست گفت: یکی دیگر از پیامدهای تصمیمات ویرانگر محیط‌زیستی در استان‌ها، اختیاراتی است که به ادارات کل محیط‌زیست استان تفویض شده است. این تصمیم در زمان ریاست عیسی کلانتری مصوب شد و در نتیجه‌ی این رویکرد، مدیران استان‌ها هر اقدام ویرانگری را بدون واهمه از تبعات و نتایج آن به‌راحتی انجام می‌دهند و کار به جایی می‌رسد که کیان مناطق حفاظت شده در خطر جدی قرار می‌گیرد.

 

علیزاده گفت: معضل دیگر در پناهگاه میانکاله، ورود فاضلاب و پساب صنعتی به قلب تالاب و خلیج گرگان است! یکی از کارخانه‌هایی که پساب بدبو و متعفن خود را به تالاب میانکاله سرازیر می‌کند حدود سه دهه پیش در منطقه رستم کلاً تأسیس شد و مدیرانش ادعا می‌کردند که نخستین شرکتی است که مواد سلولزی طبیعی را به جای آزبست استفاده می‌کند.

جاری شدن پس اب صنعتی در تالاب میانکاله

وی توضیح داد: آزبست، که به آن پنبه نسوز یا پشم شیشه هم می‌گویند، ماده‌ای سرطان‌زاست و از نظر محیط‌زیستی بسیار خطرناک به شمار می‌آید. شرکت مذکور توانسته بود ماده‌ای جایگزین را تولید کند که از صنایع کاغذی گرفته تا صنایع ساختمانی سازگار با محیط‌زیست کاربرد داشته باشد. این خبر مثبت و مایه‌ی خوشحالی بود. اما اکنون مشخص شده است که سالهاست سرازیر شدن پساب بدبو و متعفن این کارخانه (که قرار بود محیط‌زیستی باشد) به تالاب بین المللی میانکاله در قلب ذخیره‌گاه زیست‌کره، خود به بلای جان محیط‌زیست تبدیل شده است.

 

این فعال محیط زیست گفت: این پساب خطرناک تنها یکی از ده‌ها و بلکه صدها نهری است که مواد آلوده‌ی شهری و صنعتی شهرها و روستاهای نوار جنوبی خلیج گرگان، همچون کردکوی، بندر ترکمن، بهشهر، نکا و … را وارد تالاب می‌کند. پساب‌های حاصل از سموم کشاورزی صنعتی، دامداری‌ها و مزارع پرورش مرغ و ماهی، شهرک‌های صنعتی بهشهر، گلوگاه، بندر ترکمن و… و. نیز از دیگر معضلات اساسی پناهگاه حیات‌وحش میانکاله محسوب می‌شوند. علاوه بر این، باران‌های اسیدی حاصل از دود نیروگاه برقی شهر نکا را هم باید به فهرست معضلات ِفوق افزود. مگر یک تالاب که بخش عمده‌ای از آن هم خشک شده است، چقدر توان و ظرفیت دارد؟

پس اب رادارکیله در تالاب

 

علیزاده افزود: در این بین، آثار و رد پای حضور و تردد شکارچیان نیز در پناهگاه به وفور قابل مشاهده است. شکارچیان غیرمجاز بدون هیچ‌گونه ممانعتی و به‌صورت آشکار و آزادانه به پناهگاه وارد می‌شوند و مشخص نیست مدیر پناهگاه حیات‌وحش میانکاله چه می‌کند و چرا اجازه می‌دهد شکارچیان به‌راحتی وارد منطقه شده و اندک پرندگان باقی مانده را شکار کنند؟ از دو حال خارج نیست: یا ایشان از ورود شکارچیان اطلاعی ندارند که حاکی از بی‌کفایتی یک مدیر است یا اطلاع دارند که حاکی از مماشات و همسویی با متخلفین است و به‌لحاظ حقوقی صلاحیت یک مدیر را زیر سوال می‌برد!

 

وی تأکید کرد: وضعیت محیط‌زیست استان مازندران بسیار آشفته است. به جز این موارد، می‌توان موارد بسیار دیگری را هم به کارنامه مردود مدیران سازمان جنگل‌ها و مراتع، منابع‌طبیعی، جهاد کشاورزی و سازمان حفاظت از محیط‌زیست استان مازندران افزود.

 

این فعال حقوق حیوانات گفت: از نسل‌کشی پرندگان در فریدونکنار گرفته تا مرگ نامعلوم دسته‌جمعی نزدیک به ۳۰ هزار چنگر و فلامینگو و دیگر گونه‌های پرندگان در میانکاله، زدن چوب حراج به پناهگاه حیات‌وحش میانکاله به بهانه طرح‌های گردشگری، خشک شدن تالاب‌های استان و صید و شکار بی‌رویه و عدم پیگیری قضائی جریمه‌های شکار از شکارچیان متخلف که توسط دستگاه قضا محکوم شده‌اند و … به‌قدر کافی دلیل و شواهد آشکار مبنی بر سوء‌مدیریت و عدم کفایت مدیران متولی امر، به خصوص مدیر اداره محیط‌زیست مازندران است.

علیزاده تصریح کرد: مشخص نیست تا کی باید شاهد اهمال‌کاری و نادیده گرفتن تخلفات متعدد محیط‌زیستی در این استان سرسبز باشیم؟ براساس تمام شواهد موجود، از دستگاه قضائی تقاضا داریم به‌صورت جدی موضوع زمین‌خواری‌ها و آلودگی‌های محیط‌زیستی میانکاله را پیگیری و نتیجه‌ی آن را در اختیار افکار عمومی قرار دهند. ورود جدی دستگاه قضا به موضوعات محیط‌زیستی استان پیش از آن‌که دیر شود و نوشدارو پس از مرگ سهراب باشد، ضروری است.

یوز آسیایی
پیشنهاد سردبیر

سلاخی می‌گریست ، به قناری کوچکی دل‌باخته بود!

بهتر آن است پروژه‌های پر سروصدای تکثیر در اسارت و محصولات تکثیری آن را به‌حساب تلاش برای احیای جمعیت یوزها در طبیعت نگذاریم و دراین‌خصوص در مواجهه با افکار و احساسات عمومی قدری صادقانه و لااقل حرفه‌ای‌تر رفتار نماییم.
متأسفانه، لابی‌های فعال در حوزه حیات‌وحش با دادن نشانی‌های غلط اجازه نمی‌دهند که حقیقت به گوش مسئولان رده‌بالا برسد.

پارادایم انسان
پیشنهاد سردبیر

حذف پارادایم انسان‌محور از مطالعات حیات‌وحش و تنوع زیستی

طبق تعریف علوم مهندسی منابع طبیعی، محیط‌زیست و جنگل، «حیات‌وحش» (wildlife)، به همه‌ی موجودات گیاهی و جانوری که در محیط طبیعی – بدون مداخله‌ی انسان – زندگی می‌کنند، گفته می‌شود. درواقع حیات‌وحش به کلیه‌ی جان‌داران ازقبیل پستان‌داران، پرندگان، خزندگان و دوزیستان گفته می‌شود که به‌صورت وحشی و طبیعی بدون دخالت یا کمک انسان برروی کره‌ی زمین زندگی می‌کنند و آب و خوراک خود را خود تامین می‌کنند.

عدالت زیستی
پیشنهاد سردبیر

وگانیسم: چیستی و چرایی/ محبوبه قلی پور

زمانی که از گیاه‌خواری به‌مثابه یک روش تغذیه‌ی سالمِ دوست‌دارِ محیط‌زیست صحبت می‌کنیم، صرفن از مصرفِ رژیمِ غذاییِ مبتنی‌بر گیاه حرف می‌زنیم؛ اما هنگامی‌که از قایل‌شدن یک حق برای حیوانات سخن می‌گوییم، از «وگانیسم» دفاع می‌کنیم که طبق آخرین تعریف انجمن وگان بریتانیا «فلسفه و روشی از زندگی‌ست که به‌دنبال حذفِ همه‌ی اَشکال استثمار و ظلم به حیوانات برای غذا، پوشاک یا هرچیز دیگری است».

پیشنهاد سردبیر

سرآغاز جنبش جهانی علیه «سموم» و «آفت‌کش‌ها»

در تاریخ تمدن کتاب‌های انگشت‌شماری توانسته‌اند مسیر جهان را تغییر دهند و کتاب «بهار خاموش» یکی از آن کتاب‌های تاریخ‌ساز است. مشاهده‌ی جسم بی‌جان پرندگان در یکی از شهرهای آمریکا که در اثر سم جان خود را ازدست داده بودند، سرآغازی بر نگارش این کتاب توسط «راشل کارسون» در سال ۱۹۶۲ شد. پس‌از جنگ جهانی دوم استفاده‌ی بی‌رویه از سموم شیمیایی آفت‌کش، توجه کارسون را به خود جلب کرد و او را واداشت تا مردم را از اثرات درازمدت سموم آفت‌کش آگاه سازد.

پیشنهاد سردبیر

دست خالی در مقابل تخریبگران

مسئولان سازمان حفاظت محیط‌زیست در آستانه آبگیری سد چم‌شیر، پس از اینکه متخصصان و فعالان محیط‌زیست در مورد خطرات زیست‌محیطی آبگیری این سد، انواع بیانیه‌ها را صادر کردند، می‌گویند که نمی‌گذارند تجربه گتوند تکرار شود و صدها هزار تن نمک اراضی پایین‌دست را از بین ببرد. اما چه‌کسی یا نهادی جلوی پروژه‌ای را که کارهای اجرایی آن با سرمایه‌گذاری خارجی 94درصد پیشرفت داشته، می‌گیرد؟

مقالات

بررسی علل ژنتیکی انقراض یوز ایرانی

یوزپلنگ تنها گونه از جنس و زیرخانواده Acinonyx است که روند جمعیت جهانی کاهشی را تجربه میکند. این گونه با تغییرات ژنتیکی پایین شناخته میشود. تمام جمعیتهای زیرگونه یوز آسیایی در خاورمیانه و جنوب غربی آسیا منقرض شده و ایران آخرین پناهگاه یوز آسیایی در دنیاست. زیرگونه یوز آسیایی در فهرست سرخ اتحادیه بین المللی حفاظت در زمره گونه های در آستانه انقراض قرار دارد و به دلیل کاهش شدید تنوع ژنی ناشی از کاهش شدید جمعیت ناشی از تخریب زیستگاه، جدایی جغرافیایی و افزایش درون آمیزی تعداد اندکی از آنها در طبیعت ایران باقیمانده است.