به گزارش خبرنگار ایمنا، ۵۳۵ گونه پرنده در ایران دیده میشود که حدود یک سوم از پرنده‌های کل دنیا را تشکیل می‌دهند، افزون بر این بر اساس آمارهای بین‌المللی می‌توان گفت بیشتر از ۱۹۲ گونه پرنده اکنون با خطر انقراض دست و پنجه نرم می‌کنند. بخش بزرگی از پرندگانی که در ایران وجود دارد مهاجر هستند، این پرندگان به چند گروه تقسیم می‌شوند، گروهی که بومی کشورمان هستند و در ایران زاد و ولد می‌کنند، گروه دیگر پرندگان مهاجر زمستانه هستند و گروه دیگر را پرندگانی تشکیل می‌دهند که بهار و تابستان به کشورمان سفر می‌کنند، البته گروه دیگری نیز مهاجر عبوری هستند و برای حدود چند هفته مهمان تالاب‌های کشورمان می‌شوند.
به گفته کارشناسان، جمعیت پرندگان مهاجر بین ۱۰ تا ۱۵ میلیون است اما سهم کشور ما در این میان حدود دو میلیون پرنده است، نکته اینجاست چنانچه زیرساخت‌ها برای آنها مناسب شود به طور حتم سهم کشورمان از پرندگان مهاجر بیشتر خواهد شد و به این شکل می‌توان از فرصت‌های بی‌نظیر گردشگری پرنده نگر بهره برد. درآمد گردشگری پرنده نگر بسیار بیشتر از شکار است و کشورهای اروپایی به این واقعیت پی برده‌اند، به همین دلیل تمام تلاش خود را برای گسترش این صنعت به کار گرفته‌اند.
گونه‌های در معرض انقراض بسیار آسیب‌پذیرند
ایمان بهلولی فعال محیط زیست و عضو رسمی باشگاه پرنده‌نگری ایرانیان به خبرنگار ایمنا می‌گوید: آنفلوانزای حاد پرندگان به انسان قابل سرایت است و تنها در پاییز اتفاق نمی‌افتد، زمانی که بدن موجود زنده از مقاومت کمتری برخوردار باشد بیماری رخ می‌دهد در فصل پاییز به علت کاهش دما , مقاومت بدن کمتر است و منابع غذایی کمتری در دسترس است به همین دلیل احتمال شیوع بیشتر است طبق جدیدترین تحقیقات که روی گونه‌های متعدد انجام شده است آسیبی که به گونه‌های در معرض انقراض می‌رسد بیشتر است و آسیب‌های کشاورزی،شکار , جنگل تراشی , تخریب زیستگاه‌ها، تغییرات اقلیمی از جمله این آسیب‌ها است.
وی ادامه می‌دهد: در ایران به زیستگاه‌ها آسیب می‌رسد، پرندگان برای زندگی نیاز به زیستگاه دارند برخی پرندگان قابلیت تطابق پذیری بیشتری نسبت به سایرین دارند، کلاغ‌ها و سارها بقای بیشتری در محیط‌های شهری دارند، اما جغدها نیاز به شکار کردن دارند و نمی‌توانند در فضای شهری زندگی کنند و در معرض خطر هستند، طبق جدیدترین مقاله دنیا و مطالعات در سال‌های گذشته آمار و ارقامی که وجود دارد نشان می‌دهد کشاورزی بیشترین آسیب را به موجودات در معرض انقراض وارد میکند.
تأثیر سموم کشاورزی، خشکی تالاب‌ها و آلودگی نوری بر کاهش پرندگان
عضو رسمی باشگاه پرنده‌نگری ایرانیان می‌افزاید: فعالیت‌های کشاورزی باید به گونه‌ای انجام شود که آسیب کمتری به دنبال داشته باشد، مهاجرت پرندگان طبق حافظه ژنتیکی اتفاق می‌افتد و در مسیر نیاز به استراحت دارند اکثر پرنده‌های ایران مهاجر هستند که متأسفانه شکار می‌شوند و تعدادی به علت مسمومیت در زیستگاه‌ها با فلزات سنگین و یا بیماریهایی مثل بوتولیسم نابود می‌شوند.
وی خاطر نشان میکند: پرداخت نکردن حقابه دریاچه و تالاب‌ها و از طرف دیگر آلودگی نوری که سبب میشود پرندگان از مسیر منحرف شوند که علت آن هم نامشخص است اما حدس و گمان‌هایی مطرح شده است که پرندگان از روی ستارگان مسیریابی می‌کنند.
بهلولی در خصوص تخریب زیستگاه‌ها می‌گوید: زیستگاه پرندگان با سرعت وحشتناکی در حال تخریب شدن است که این سرعت به پرندگان اجازه نمی‌دهد با شرایط جدید زیست کره خود را مطابقت دهند , زمانی که سرعت تغییرات زیاد باشد فرصت برای تطبیق پذیری وجود ندارد.
وی ادامه می‌دهد: متأسفانه پیش فرض اشتباهی که در ذهن مردم و کارشناسان وجود دارد این است که گونه‌های مهاجم مانند سگ ها و گربه‌ها خطرات بزرگی برای پرندگان و محیط زیست محسوب می‌شوند که اصلاً اینگونه نیست، طبق جدیدترین تحقیقات انجام شده در سال ۲۰۲۱ اثرگذاری گونه‌های مهاجم و آسیب‌های آنها , به هیچ وجه قابل قیاس با آسیب‌های کشاورزی، شکار و تخریب جنگل‌ها نیست و پرداختن به گونه‌های مهاجم مسیر نادرستی را پیش روی ما قرار می‌دهد.
این فعال محیط زیست می‌افزاید: بعنوان مثال سالانه ۲۲ تا ۲۴ هزار تن سم کشاورزی در کشور ما مصرف میشود , حشرات و جوندگانی مثل موشها برای زمین کشاورزی آفت محسوب میشود , اما پرندگان از آنها تغذیه می‌کنند و با این اقدام غذای پرندگان مسموم میشود و تعداد بالایی از پرندگان به علت خوردن غذای مسموم از دست می‌روند، سموم کشاورزی طعمه‌های پرندگان را مسموم میکند , لذا بهتر است روی گونه‌های مهاجم بیش از حد تمرکز نکنیم و طبق نظر متخصصین , عوامل با آسیب شدیدتر را بررسی کنیم , اولین تلاش ما می بایست جلوگیری از تخریب زیستگاه‌ها باشد تا به مکان هایی غیرقابل زیست تبدیل نشوند , در غیر این صورت پرندگان مجبور به مهاجرت زود هنگام می‌شوند.
شالیزارها قتلگاه پرندگان مهاجرند
فرزاد علیزاده فعال محیط زیست در خصوص مهاجرت پرندگان می‌گوید: در شش ماهه دوم سال معمولاً شهرهای ایران پذیرای پرندگان مهاجر است که به دنبال سرزمین‌های گرم‌تر برای سپری کردن فصل زمستان هستند و تالاب‌های شمال و جنوب کشورمان برای زیستن مناسب هستند، در شمال کشور در نیمه دوم سال زمین‌های برنجکاری و شالیکاری در مازندران، گیلان و گلستان به قتلگاه میلیونی پرندگان تبدیل میشود که اکثر این گونه‌ها در معرض انقراض هستند متأسفانه در دو سال اخیر در تالاب‌های جنوب کشور هم این اتفاق افتاده است.
وی اضافه میکند: آنفلوانزای فوق حاد پرندگان به صورت بومی در کشور شایع میشود و صرفاً ارتباطی به حضور پرندگان مهاجر ندارد علاوه بر این نگرانی بسیار بزرگی که در خصوص پرندگان مهاجر وجود دارد این است که در سال گذشته حدود دو هزار و ۳۱۴ پرنده در تالاب میانکاله تلف شدند البته این آمار تعداد لاشه ای بود که توسط محیط‌بانان جمع آوری شده بود در سال ۹۸ نیز بیش از ۵۰ هزار پرنده تلف شد، متأسفانه در این دو سال در دنیا پیشتاز نابودی پرندگان مهاجر بوده‌ایم.
این فعال محیط زیست خاطرنشان میکند: سال گذشته دستگاه‌های مربوطه نام این جریان را بوتولیسم گذاشتند اما هیچ سند و مدرکی در این زمینه ارائه نشد و بعدتر دیدیم مقالاتی که در این خصوص انجام شده بود زیر سوال رفت. فعالان مستقل محیط زیست سال گذشته لاشه‌ها را آزمایش کردند و طاعون پرندگان را با استناد به گزارشات منتشر شده علت مرگ دانستند،این نگرانی وجود دارد که امسال نیز این قضیه تکرار و به اپیدمی تبدیل شود.
متأسفانه ۹۰ درصد تالاب‌های ایران آلوده به سموم کشاورزی، فاضلاب شهری روستایی و صنعتی است، فاضلاب در تالاب‌های کشور نیز یک مشکل و معضل اساسی است که جان پرندگان مهاجر را تهدید میکند.
