گزارشگران زمین اختصاصی:
ایمان بهلولی فعال محیط زیست و عضو رسمی کانون پرنده‌نگری ایرانیان
سگ ها از قدیم بهترین دوست انسان بوده اند و همواره به عنوان یک همدم مطیع در خدمت انسانها بوده اند و بدون چون و چرا تابع رفتار و تربیت سرپرستان خود هستند از نگهبانی و چوپانی گرفته تا استخدام در ادارات پلیس و حتی کمک به افرادی که معلولیت های جسمانی و ذهنی دارند یا از مشکلات روانی رنج می برند همواره سگ ها بهترین انتخاب بوده اند و مثل یک کودک با سبک زندگی سرپرستان خود خو گرفته و از آنها آموزش می بینند.
سگ ها و گربه ها برای حیات وحش گونه های مهاجم محسوب میشوند و حضور آنها در زیستگاه حیات وحش قطعا آسیب رسان است هرچند که با توجه به جدیدترین مقالات علمی آسیب گونه های مهاجم به هیچ وجه قابل قیاس با آسیب کشاورزی،جنگل تراشی و شکار نیست اما با این وجود به دلیل شرایط بحرانی موجود محیط زیست کشور ما دیگر تاب آوری چالش جدید را نخواهد داشت.
طبق جدیدترین مقالات منتشر شده از متخصصین حیات وحش در مورد سگ های پرسه زن چه در داخل کشور و چه خارج از کشور بین ۶۰ تا ۹۰ درصد آسیب سگ ها به حیات وحش نه از جانب خود سگ های گله بلکه از جانب انسانهایی است که بدون آموزش و اطلاعات کافی از سگ ها در جهت وصول مقاصد خود بهره میبرند.
بهتر است ابتدا تعریفی از سگ های پرسه زن داشته باشیم:
سگ های پرسه زن به سگ هایی گفته می شود که هیچ کنترلی بر رفتار و جابجایی آنها وجود ندارد که از قضا طبق گفته ی متخصصین و مشاهدات و برآوردهای علمی بخش بسیار زیادی از این سگ های پرسه زن زیرگروه سگ های صاحب دار محسوب می شوند که به دلیل اهمال صاحبان خود در خصوص تامین غذای کافی و مقوی و دارای منابع پروتئینی مورد نیاز که خصوصا در ایران از پسمانده ها یا زباله های صاحبان خود و یا از نان خشک تغذیه می شوند همچنین مقید شده نیستند و عقیم سازی هم نشده اند و با توجه به اینکه بیشترین‌جمعیت سگ ها به دلیل موارد بهره وری از آنها در روستاها و حاشیه ی شهرها ساکن هستند لذا سگ ها و گربه هایی که گرسنه می مانند برای رفع نیاز مواد غذایی به پرسه زدن در طبیعت پرداخته و با توجه به نهاد شکارگر بودن، به شکار حیوانات خصوصا پستانداران میپردازند که این آسیب از طریق سرپرستی مسئولانه که از مصادیق آن عقیم سازی، واکسیناسیون و دادن غذای بهداشتی و مقوی به سگ ها و گربه های پرسه زن می باشد، خواه صاحبدار ،خواه بلاصاحب .
گرسنه ماندن آنها در اثر مشکلات اقتصادی،اجتماعی و فرهنگی صاحبان سگ ها و یا منع و تقبیح غذارسانی به سگ های بلاصاحب منجر به مضاعف شدن آسیب به پیکره ی حیات وحش و همچنین مستعد شدن سگها در ابتلا به بیماریهای مختلف در اثر ضعف سیستم ایمنی و امتیاز سلامت جسمانی (body condition score) خواهد شد.
هرچند تحقیقات معتبری که در مورد مناطق حفاظت شده آمریکای شمالی توسط پارسونز در سال۲۰۱۶ انجام شده بوضوح و به وسیله ی تصویربرداری از دوربین های تله ای نشان داده شده که حضور انسانها و سگ‌هایشان در تصاویر بیش از ۳ برابر حیوانات بومی حیات وحش منطقه بوده که در ۸۹ درصد این‌موارد انسان به همراه سگ‌بوده که عموما شکارچی بوده اند و این رقم تامل برانگیز بوضوح نشان می دهد که سگ ها در ۹۰ درصد موارد در اثر بدسرپرستی و یا دستور مستقیم صاحبانشان منجر به آسیب به حیات وحش می شوند کمااینکه در مقاله ای که از دانشگاه کمریج در خصوص شرایط کشور ما منتشر شده نیز صراحتا عنوان میکند در ۵۷ درصد موارد سگ ها مشخصا صاحبدار و دارای قلاده بوده اند و در ۴۳ درصد موارد دیگر نیز بدلیل عدم وجود قلاده بنا بر احتیاط سگ ها را بلاصاحب فرض کرده اند و حتی صریحا گفته شده که “احتمالا” این سگها بلاصاحب بوده اند در حالیکه همه ی ما خوب می دانیم که اکثر سگ های گله در کشور ما قلاده ندارند که اتفاقا بیشترین جمعیت سگ های پرسه زن را تشکیل می دهند لذا راهکار محققین حیات وحش غذارسانی کافی و مناسب،عقیم سازی،واکسیناسیون و صد البته آموزش و قانون مند شدن مالکیت یا سرپرستی مسئولانه صاحبان سگ هاست ، همچنین لزوم مقید کردن سگ ها با قلاده و ریسمان و همچنین جرم انگاری و جلوگیری از توله کشی و رها کردن سگ ها در طبیعت ،روستاها و حومه ی شهرها می باشد.
درخصوص سگ های گله نکته ی دیگری نیز باید مورد توجه قرار بگیرد و آن منع چرانیدن دام در نزدیکی مناطق حفاظت شده می باشد چرا که بخش بزرگی از آسیب های حیات وحش از این نقطه کلید خورده است
