فرزاد علیزاده/فعال محیط زیست:
اگر از سمت کاشان وارد شهر نطنز شوید پیش از ورود سمت راستتان بر بلندای سه تیغ کرکس کوه و ارتفاعات روستای اوره سازه ای گنبدی شکل را مشاهده میکنید که به قلعه وشاق معروف است.
در خصوص قدمت این قلعه شگفت انگیز و مرموز نظرات فراوانی مطرح میشود عده ای عمر انرا 10.000 میدانند.
البته میدانیم که عموما عمر قدیمی ترین قلعه ها در ایران به دوران ساسانیان باز میگردد خصوصا قلعه های بالای کوه که عموما خاص این دوره بوده است
متاسفانه کاوش های مستندی در این خصوص انجام نشده اما گفته میشود این مکان پناهگاه فرقه ی اسماعیلیه بوده است در کتاب خداوند الموت یکی از فدائیان از الموت به طبس راهی میشود و در طول راه قلعه ای را شرح می دهد که بسیار به قلعه وشاق شبیه است.
بعدتر اینجا بدلیل صعب العبور بودن و افق دیدی که داشت(گفته میشود تا شعاع 150 کیلومتری از فراز آن هویدا بود) ،به مخفی گاه راهزنان، عیاران ، شورشیان و یاغیان طرد شده تبدیل شده است.
قلعه فقط محدود به سازه ی منتهی الیه سمت راست نمیشود و کل دیواره ی دورتادور(در تصویر گوگل ارث)، دیوار کشی شده بوده است که اثار ان باقی است .
شوربختانه این اثر شگفت انگیز هنوز ثبت ملی نشده است و یغماگران اثار تاریخی به طمع اثار عتیقه بارها ان را مورد کند و کاو و غارت قرار داده اند اما هنوز که هنوزه اثار اب انبار و اسیاب بادی در قلعه نمایان است.
معدن کاوی و وجود باطله های معدنی چیزی کمتر از صد متر با یکی از برج های دیده بانی که اثارش هنوز پابرجاست فاصله دارد.
کوهنوردانی که از دره ی روباه موفق به صعود این قلعه شدند تانکرهای ابی را مشاهده کردند که گفته میشود اب چشمه ی روباه را که ابشخور حیات وحش بوده است ، به استخر چند میلیون لیتری معدن مجاور انتقال میدهند.
استخری که ابهای جاری کوهستان را در خود محصور و برای برش سنگ ها استفاده میکند، ابی که حق ابه ی قنات ها و چشمه سارهای نطنز و سرزمین های پائینتر است.
جا دارد سازمان میراث فرهنگی که به تازگی به وزارت خانه هم تبدیل شده است هرچه سریعتر نسبت به ثبت ملی این اثر تاریخی اقدام نماید.
هرچند تصویر نامه ای وجود دارد که نشان میدهد از سال 1345 تقاضائی برای حفظ و حراست این بنای شگفت انگیز وجود داشته است اما اینکه چرا تاکنون این درخواست ها نادیده انگاشته شده است جای سوال دارد.